دانش آموزان عزیز قبل از ورود به امتحان نوبت دوم این آزمون را مرور کنید
الف- متی ب- هل ج- این د- من
2- ترجمه صحیح جمله (( ما ترکت الاغنام ! )) کدام جمله است ؟(5/ نمره )
الف- گوسفندان راترک نمی کنم ب- چرا گوسفندان را ترک کردم
ج- ما گوسفندان را ترک کردیم د- گوسفندان را ترک نکردم
3- کلمات زیررا ترجمه کنید ؟(75/ نمره )
لهج ( ) ملاء ( ) کلبه ( )
4- جمله زیررا به عربی ترجمه کنید 0 (75/ نمره )
به کتابخانه می روم : ادامه مطلب ...
توجه : هر گاه بخواهیم بدانیم که فعلی ثلاثی مجرد است یا مزید بی درنگ سراغ اولین صیغه ی ماضی می رویم؛ حال اگر این صیغه سه حرفی بود ، فعل ما « ثلاثی مجرد » است ؛ اگر بیشتر از سه حرف بود ، فعل ما « ثلاثی مزید » است . ( با رباعی مجرد و مزید بعدا آشنا خواهیم شد . )
نکته ی2 : به آیات زیر توجه کنید :
1- أمَرَ ربِّی بالْقِسْطِ .
2- ألنَّجْمُ و الشَّجُر یَسْجُدان .
3- إنّا فَتَحْنا لَکَ فَتحاً مُبینا .
فعل های : ( أمَرَ ، یَسْجُدان ، فَتَحْنا ) که اولین صیغه ماضی آنها از سه حرف اصلی ( أمَرَ ، سَجَدَ ، فَتَحَ ) تشکیل شده است ؛ « ثلاثی مجرد » هستند.
تعریف ثلاثی مزید : فعل های ثلاثی مزید فعل هایی هستند که اولین صیغه ی ماضی آنها ، از سه حرف بیشتر است ؛ مانند : کاتَبَ ، أرسَلُوا ، جَاهدوا .... که اولین صیغه ی ماضی آنها ( کاتَبَ ، أرْسَلَ ، جَاهَدَ ) است .
توجه : در تعیین ثلاثی مجرد و مزید بودن یک فعل ، ملاک اولین صیغه ی ماضی یعنی ( مفرد مذکر غایب ) است.
نکته 3 : فعل های ثلاثی مزید و مصدر های آنها دارای وزن های مشخصی هستند .
در آیات زیر دقت کنید :
1- أرْسَلْـنا رُسُلْنا بالبیِّناتِ 2- فَبِأیِّ آلاءِ رَبَّکُما تُکَذِّبان 3- والذّینَ هاجَرُوا وجاهَدُوا
فعل های ( أرْسَلْنا ، تُکَذِّبانِ ، جاهَدُوا ) ؛ که اولین صیغه ی ماضی آنها از سه حرف بیشتر است أرْسَلَ ( رَسَلَ ) ، کَذِّبَ ( کَذِبَ ) ، جاهَدَ ( جَهِدَ ) « ثلاثی مزید » نامیده می شوند.
هرچه قالبی باشد ، یاد گرفتنش آسان تر است . تمامی افعال و مصدر های مزید دارای قالب و قاعده هستند و یاد گرفتنشان آسان است. یعنی باب های ثلاثی مزید قیاسی است و ثلاثی مجرد سماعی است .
ثلاثی : سه حرفی مزید : اضافه دار ثلاثی مزید : سه حرفی اضافه دار
نکته ی4: در این درس با سه باب از باب های ثلاثی مزید آشنا خواهیم شد . همان طور که گفتیم ؛ ماضی ، مضارع و مصدر های ثلاثی مزید همگی دارای قالب و وزن مشخصی هستند که یادگیری آن ها را آسان تر می کند.
چون زبان عربی و زبان قرآن ، زبان « حرکت » است و با تغییر حرکات معانی عوض می شود ؛ پس رعایت دقیق حرکات یکی از اصول آموزش دقیق زبان قرآنی است.
نکته ی5: باب های ثلاثی مزید:
(1) باب « إفعال »
1- ماضی این باب بر وزن « أفْـعَلَ » است ، مثل : أحْسَنَ ، أرْسَلَ ، اَقْدَمَ
2- مضارع این باب بر وزن « یُـفْعِلُ » است ، مثل : یُحْسِنُ ، یُرْسِلُ ، یُقْدِمُ
3- مصدر این باب بر وزن « إفـعال » است ، مثل : إحسان ، إرْسال اِقدام
نکته ی 6: مصادر افعال « ثلاثی مجرد » و ماضی و مضارع آنها ، قالب مشخصی ندارد! پس باید فقط با تکرار و تمرین و دیدن و شنیدن آنها را باید یاد گرفت یعنی سماعی می باشد : مانند :
توجه : همه ی فعل ها ، چه مجرد چه مزید ، دارای « مصدر » هستند و مصدر پایه و اساس فعل است.
(2 ) باب « تـفعیل »
نکته ی7:
1- ماضی این باب بر وزن « فَعَّلَ » است ، مثل : عَلَّمَ ، کَذَّبَ ، قَدَّمَ
2 - مضارع این باب بر وزن « یُفَعِّلُ » است ، مثل : یُعَلِّمُ ، یُکَذِّبُ ، یُـقَدِّمُ
3- مصدر این باب بر وزن « تَفْعیل » است ، مثل : تَعْلیم ، تَکْذِیب ، تَقدیم
سوال1 : چرا فعل « عَلَّمَ » ثلاثی مزید است؟
چون اولین صیغه ی ماضی آن « عَلَّمَ » بیشتر از سه حرف دارد؛ یعنی ، چهار حرفی است ، زیرا حرف لام تشدید دارد.
سوال2 : صیغه های اول ماضی در دو باب « افعال » و « تفعیل » چند حرف زاید دارند؟
یک حرف زاید دارند ، مانند : أحْسَنَ ( ماضی باب افعال ) عَلَّمَ ( ماضی باب تفعیل ) هر کدام یک حرف زاید دارند ؛ « أ » در أحْسَنَ و « لـِ » در عَلَّمَ حروف زایدند.
ادامه مطلب ...